ဘာသာစကား အထက်စီးဆန်မှု - ဘယ်လို ကိုင်တွယ်မလဲ?

ဘာသာစကား အမျိုးမျိုးပြောတတ်တဲ့ မိသားစုတွေမှာ ကလေးတွေကို ဘာသာစကား တစ်ခုထက်ပိုပြီး သင်ပေးချင်ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တခါတလေ ဘာသာစကားတစ်ခုကို အခြားတစ်ခုထက် ပိုအဆင့်မြင့်တယ်လို့ သဘောထားတာမျိုး ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ ဒါကို “ဘာသာစကား အထက်စီးဆန်မှု” (Language Elitism) လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးမှာ ဒီပြဿနာကို ဘယ်လို နားလည်ပြီး ဘယ်လို ကိုင်တွယ်သင့်သလဲဆိုတာကို ဖော်ပြပေးထားပါတယ်။

ဘာသာစကား အထက်စီးဆန်မှုဆိုတာ ဘာလဲ? (What Is Language Elitism?)

ဘာသာစကား အထက်စီးဆန်မှုဆိုတာ ဘာသာစကား တစ်ခုကို အခြားတစ်ခုထက် ပိုအရေးကြီးတယ်၊ ပိုတန်ဖိုးရှိတယ်၊ ဒါမှမဟုတ် ပိုသာလွန်တယ်လို့ ယူဆတဲ့ သဘောထားပါ။ ဥပမာ- အင်္ဂလိပ်လို ပြောတာက ပိုပညာတတ်သလို ဖြစ်တယ်၊ ဒေသဘာသာစကားက သိပ်မအရေးကြီးဘူးလို့ ထင်တာမျိုးပါ။

ကျွန်တော့်မိသားစုမှာလည်း ဘာသာစကား နှစ်မျိုး သုံးတဲ့အခါ တချို့ဆွေမျိုးတွေက တစ်မျိုးကို ပိုအရေးပေးသင့်တယ်လို့ ပြောတာမျိုး ကြုံဖူးပါတယ်။ ဒီလို အမြင်ဟာ ကလေးတွေရဲ့ ဘာသာစကား သင်ယူမှုကို ထိခိုက်လာနိုင်ပါတယ်။

ဒီပြဿနာ ဘာကြောင့် ဖြစ်လာတာလဲ? (Why Does It Happen?)

ဘာသာစကား အထက်စီးဆန်မှုဟာ လူ့အဖွဲ့အစည်းထဲက အမြင်တွေ၊ ပညာရေး စနစ်၊ ဒါမှမဟုတ် သမိုင်းကြောင်းတွေကြောင့် ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ ဥပမာ- အချို့နိုင်ငံတွေမှာ အင်္ဂလိပ်စကားကို အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းနဲ့ ချိတ်ဆက်မြင်ကြပြီး ဒေသဘာသာစကားတွေကို နောက်တန်းမှာ ထားတတ်ကြပါတယ်။

မိသားစုထဲမှာဆိုရင်လည်း မိဘတွေက ကလေးကို အနာဂတ်မှာ အောင်မြင်ဖို့ ဘာသာစကား တစ်ခုကို ပိုအလေးပေးမိတာမျိုး ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလို လုပ်တာက တခြား ဘာသာစကားတွေရဲ့ တန်ဖိုးကို လျှော့ချမိသလို ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။

ကလေးတွေအပေါ် ဘယ်လို သက်ရောက်လဲ? (How Does It Affect Kids?)

ကလေးတွေကို ဘာသာစကား တစ်ခုက ပိုအရေးကြီးတယ်လို့ သင်ပေးမိရင် သူတို့ဟာ တခြား ဘာသာစကားတွေကို သင်ယူဖို့ စိတ်ဝင်စားမှု နည်းသွားနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ- အင်္ဂလိပ်စကားကိုပဲ အလေးပေးရင် မိခင်ဘာသာစကားကို သိပ်မတန်ဖိုးထားတော့ဘဲ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။

ကျွန်တော့်ကလေးတွေဆီမှာလည်း ဒီလို လက္ခဏာတွေ့ဖူးပါတယ်။ တစ်ခါတလေ သူတို့က အိမ်မှာ ပြောတဲ့ ဘာသာစကားကို “သုံးစရာမလိုဘူး” လို့ ထင်ပြီး အင်္ဂလိပ်လိုပဲ ပြောချင်တာမျိုး ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ ဒါက သူတို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု အမွေကို ဆုံးရှုံးသွားစေနိုင်ပါတယ်။

ဒါကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်မလဲ? (How to Address It?)

ဘာသာစကား အထက်စီးဆန်မှုကို ရှောင်ဖို့ မိဘတွေအနေနဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတချို့ ရှိပါတယ်။

- ဘာသာစကားတိုင်းကို တန်ဖိုးထားပါ
ကလေးတွေကို ဘာသာစကားတိုင်းမှာ သူ့ရဲ့ ထူးခြားမှုနဲ့ အသုံးဝင်မှု ရှိတယ်လို့ သင်ပေးပါ။ ဥပမာ- အင်္ဂလိပ်စကားက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဆက်သွယ်ရေးမှာ အရေးကြီးသလို မိခင်ဘာသာစကားက ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ မိသားစု ရင်းနှီးမှုအတွက် အရေးကြီးတယ်လို့ ရှင်းပြပါ။

- အိမ်မှာ မျှတအောင် သုံးပါ
ဘာသာစကား အားလုံးကို အိမ်မှာ မျှတအောင် အသုံးပြုပါ။ တစ်ရက်မှာ ဘာသာစကား တစ်ခုကို ပိုသုံးရင် နောက်တစ်ရက်မှာ တခြားတစ်ခုကို ပိုသုံးပေးတာမျိုး လုပ်ကြည့်ပါ။ ဒါက ကလေးတွေကို ဘက်မလိုက်တဲ့ သဘောထားကို သင်ပေးနိုင်ပါတယ်။

- စံနမူနာ ပြပါ
မိဘတွေကိုယ်တိုင် ဘာသာစကား အားလုံးကို လေးစားပြီး ပျော်ရွှင်စွာ သုံးတာကို ကလေးတွေကို ပြသပါ။ ဒါက သူတို့ကို ဘာသာစကားတိုင်းကို တန်ဖိုးထားတတ်အောင် အကျင့်လုပ်ပေးပါတယ်။

ကလေးတွေကို ဘာသင်ပေးသင့်လဲ? (What Should We Teach Kids?)

ကလေးတွေကို ဘာသာစကားတိုင်းဟာ သူ့နေရာနဲ့သူ အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ သင်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ ဘာသာစကားတစ်ခုက တခြားတစ်ခုထက် ပိုကောင်းတယ်လို့ မခံစားရစေဘဲ အားလုံးကို တန်းတူ သင်ယူခွင့်ပေးပါ။ ဒါက သူတို့ကို ဘာသာစကား အမျိုးမျိုးပြောတတ်တဲ့ သူတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ အကူအညီဖြစ်စေပါတယ်။

ကျွန်တော့်အတွေ့အကြုံမှာတော့ ကလေးတွေကို ဘာသာစကား နှစ်မျိုးကို တန်ဖိုးထားတတ်အောင် သင်ပေးတဲ့အခါ သူတို့ဟာ နှစ်ခုလုံးကို စိတ်ဝင်တစားနဲ့ သင်ယူလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒါက သူတို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ဆက်နွယ်မှုကိုလည်း ထိန်းသိမ်းပေးနိုင်ပါတယ်။

ဘာသာစကား အထက်စီးဆန်မှုကို ကိုင်တွယ်ဖို့ဆိုတာ မိသားစုထဲမှာ ဘာသာစကားတိုင်းကို တန်ဖိုးထားတဲ့ သဘောထားကို ပြုစုပျိုးထောင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီလို လုပ်ခြင်းအားဖြင့် ကလေးတွေဟာ ဘာသာစကား အမျိုးမျိုးကို ယုံကြည်မှုနဲ့ သင်ယူနိုင်ပြီး သူတို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု အမွေကို ဂုဏ်ယူတတ်လာမှာပါ။ ဒီအချက်တွေက သင့်မိသားစုမှာ ဘာသာစကား မျှတမှုကို ဖန်တီးဖို့ အထောက်အကူ ဖြစ်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

"