နည်းပညာကုမ္ပဏီကြီးတွေက ကလေးတွေရဲ့ ဒေတာကို ဘယ်လိုအသုံးချနေသလဲ

ဒီဂျစ်တယ်ခေတ်မှာ ကလေးတွေရဲ့ အွန်လိုင်းလှုပ်ရှားမှုတွေက နည်းပညာကုမ္ပဏီကြီးတွေအတွက် တန်ဖိုးရှိတဲ့ ဒေတာအရင်းအမြစ်တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။ ဂိမ်းကစားတာ၊ ဝဘ်ဆိုက်တွေကြည့်တာလို ကလေးတွေရဲ့ ရိုးရှင်းတဲ့ အပြုအမူတွေကနေ စုဆောင်းရတဲ့ ဒေတာတွေကို ကုမ္ပဏီကြီးတွေက ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပြီး ဈေးကွက်မှာ ရောင်းချနေကြပါတယ်။ ဒီလို ဒေတာတွေကို အသုံးချတဲ့ “အရိပ်ဈေးကွက်” ဆိုတဲ့ လျှို့ဝှက်ဈေးကွက်က ကလေးတွေရဲ့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ လုံခြုံမှုကို ခြိမ်းခြောက်နေပြီး ကျင့်ဝတ်နဲ့ ဥပဒေပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေ ဖြစ်ပေါ်စေနေပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးမှာ ဂူဂဲလ် (Google)၊ ဖေ့စ်ဘွတ် (Facebook) လို နည်းပညာကုမ္ပဏီကြီးတွေက ကလေးတွေရဲ့ ဒေတာကို ဘယ်လို စုဆောင်းပြီး အသုံးချနေသလဲဆိုတာကို ဖော်ပြထားပါတယ်။

၁။ ကလေးတွေရဲ့ ဒေတာက ဘာကြောင့် တန်ဖိုးရှိတာလဲ (Why Children’s Data Is Valuable)

ကလေးတွေရဲ့ ဒေတာကို ဈေးကွက်မှာ “ရွှေတွင်းတစ်ခု” လို့ သတ်မှတ်ကြပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ အကြိုက်တွေ၊ အွန်လိုင်းမှာ ဘယ်လိုပြုမူလဲဆိုတာကို နားလည်မှုရှိရင် ကုမ္ပဏီတွေက ကလေးတွေရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုနဲ့ အားနည်းချက်တွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကြော်ငြာတွေ ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်တာက ကလေးတွေကို လှည့်စားဖို့ အခွင့်အလမ်းဖြစ်စေပြီး သူတို့ရဲ့ အလွယ်ယုံတတ်တဲ့ သဘာဝကို အသုံးချနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကလေးတွေရဲ့ ဒေတာကို စုဆောင်းတာဟာ ကုမ္ပဏီတွေအတွက် အမြတ်အစွန်းရဖို့ အဓိက အရင်းအမြစ်တစ်ခု ဖြစ်နေပါတယ်။

၂။ ဘယ်လိုစုဆောင်းသလဲ (How Is It Collected?)

နည်းပညာကုမ္ပဏီကြီးတွေဖြစ်တဲ့ ဂူဂဲလ်၊ ဖေ့စ်ဘွတ်နဲ့ ယူကျူ့ (YouTube) တို့က သူတို့ရဲ့ အက်ပ်တွေနဲ့ ပလက်ဖောင်းတွေကနေ ကလေးတွေရဲ့ အွန်လိုင်းလှုပ်ရှားမှုတွေကို ခြေရာခံပါတယ်။ ဥပမာ၊ ဂူဂဲလ်ရဲ့ “မိသားစုလင့်ခ်” (Family Link) အက်ပ်က မိဘတွေအတွက် ထိန်းချုပ်မှုကိရိယာလို့ ကြော်ငြာထားပေမယ့် ကလေးတွေရဲ့ တည်နေရာ၊ ဆက်သွယ်ရေးစာရင်း၊ ရှာဖွေမှတ်တမ်း၊ အက်ပ်သုံးစွဲမှုနဲ့ အီးမေးလ်၊ မက်ဆေ့ချ်တွေရဲ့ အကြောင်းအရာတွေကိုတောင် စုဆောင်းပါတယ်။ ဖေ့စ်ဘွတ်ကတော့ ကလေးတွေရဲ့ အကောင့်တွေကို ကန့်သတ်ထားပေမယ့် ကွတ်ကီး (cookies) နဲ့ ခြေရာခံကိရိယာတွေကနေ သူတို့ရဲ့ အွန်လိုင်းအပြုအမူကို စောင့်ကြည့်နေပါတယ်။

၃။ ဒေတာကို ဘယ်လိုအသုံးချသလဲ (How Is the Data Used?)

ဒီလိုစုဆောင်းထားတဲ့ ဒေတာတွေကို ကလေးတွေရဲ့ အသေးစိတ် ပရိုဖိုင်တွေ ဖန်တီးဖို့ သုံးပါတယ်။ ဒီပရိုဖိုင်တွေကို ကြော်ငြာသူတွေနဲ့ တတိယပုဂ္ဂိုလ် ကုမ္ပဏီတွေကို ရောင်းချပြီး ကလေးတွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကြော်ငြာတွေ ဖန်တီးဖို့ အသုံးပြုပါတယ်။ ဒါအပြင် ဒီဒေတာတွေကို “အရိပ်ဈေးကွက်” မှာ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားတာကြောင့် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မရှိဘဲ တာဝန်ခံမှုလည်း နည်းပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ရပ်တွေက ကလေးတွေကို အထောက်အထား ခိုးယူခံရတာ၊ လိမ်လည်မှု (phishing) နဲ့ ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ခိုက်မှု (malware) လို အန္တရာယ်တွေနဲ့ ထိတွေ့စေနိုင်ပါတယ်။

၄။ ဥပဒေပိုင်းဆိုင်ရာ အားနည်းချက်များ (Legal Shortcomings)

အခုလက်ရှိ ဥပဒေတွေက ကလေးတွေရဲ့ ဒေတာကို ဒီဂျစ်တယ်ခေတ်မှာ ကာကွယ်ဖို့ မလုံလောက်ပါဘူး။ ရှိပြီးသား ဥပဒေတွေဟာ ခေတ်မမီတော့ဘဲ အွန်လိုင်းဒေတာစုဆောင်းမှုရဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ ပျက်ကွက်နေပါတယ်။ ဥပမာ၊ ကလေးတွေရဲ့ ကိုယ်ရေးအချက်အလက်တွေကို နားလည်ခွင့်၊ ထိန်းချုပ်ခွင့်နဲ့ ဖျက်ပစ်ခွင့်ပေးဖို့ ပိုတင်းကျပ်တဲ့ ဥပဒေတွေ လိုအပ်နေပါတယ်။ ဒီလိုမဟုတ်ရင် ကလေးတွေရဲ့ ဒေတာကို အသုံးချတာဟာ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေဦးမှာပါ။

၅။ ဘယ်လိုဖြေရှင်းနိုင်မလဲ (How Can It Be Addressed?)

ကလေးတွေကို ဒီလို အသုံးချမှုတွေကနေ ကာကွယ်ဖို့ ပိုတင်းကျပ်တဲ့ ဥပဒေတွေ ပြဋ္ဌာန်းဖို့ လိုပါတယ်။ ကလေးတွေရဲ့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အခွင့်အရေးကို အားကောင်းစေပြီး ဒေတာကို ကျင့်ဝတ်နဲ့အညီ အသုံးပြုဖို့ မြှင့်တင်ရပါမယ်။ မိဘတွေနဲ့ ကလေးတွေကို ဒီအန္တရာယ်တွေအကြောင်း အသိပညာပေးတာ၊ သူတို့ရဲ့ ဒေတာကို ဘယ်လို ထိန်းချုပ်ရမလဲဆိုတာ သင်ပေးတာကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ဆောင်မှုတွေနဲ့အတူ အနာဂတ်မျိုးဆက်တွေအတွက် ပိုလုံခြုံတဲ့ အွန်လိုင်းပတ်ဝန်းကျင်ကို တည်ဆောက်နိုင်မှာပါ။

နောက်ဆုံးအနေနဲ့ (In Conclusion)

နည်းပညာကုမ္ပဏီကြီးတွေက ကလေးတွေရဲ့ ဒေတာကို အသုံးချနေတဲ့ “အရိပ်ဈေးကွက်” ဟာ ကလေးတွေရဲ့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာနဲ့ လုံခြုံမှုကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေနေပါတယ်။ ဒီဒေတာတွေကို စုဆောင်းပြီး ကြော်ငြာသူတွေနဲ့ တတိယပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ရောင်းချတာက ကလေးတွေကို လှည့်စားမှု၊ အထောက်အထား ခိုးယူမှုနဲ့ တခြားအန္တရာယ်တွေနဲ့ ထိတွေ့စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကို ဖြေရှင်းဖို့ ပိုတင်းကျပ်တဲ့ ဥပဒေတွေ၊ ကျင့်ဝတ်နဲ့အညီ ဒေတာအသုံးပြုမှုနဲ့ မိဘ၊ ကလေးတွေကို အသိပညာပေးတာတွေ လိုအပ်နေပါတယ်။ ဒီလိုမှ ကလေးတွေကို အသုံးချမှု မရှိဘဲ အွန်လိုင်းမှာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် စူးစမ်းနိုင်မယ့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးနိုင်မှာပါ။

"