ADHD နဲ့ စည်းကမ်းကို ဟန်ချက်ညှိခြင်း

ADHD (အာရုံစူးစိုက်မှု အားနည်းပြီး လှုပ်ရှားမှုများသော စိတ်ခံစားမှု အခြေအနေ) ရှိတဲ့သူတွေအတွက် နေ့စဉ်ဘဝမှာ စည်းကမ်းတကျ နေဖို့ဆိုတာ တစ်ခါတလေ တောင်တက်ရသလို ခံစားရတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စည်းကမ်းဆိုတာ ဘဝကို ပိုအဆင်ပြေစေဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတာကိုလည်း ငြင်းလို့မရပါဘူး။ ဒီလိုဆိုတော့ မေးခွန်းကြီးတစ်ခု ပေါ်လာပါတယ်—ADHD ရှိတဲ့သူတစ်ယောက်အနေနဲ့ ဘယ်လို စည်းကမ်းတကျနေမှုကို ထိန်းထားရင်း၊ တစ်ချိန်တည်းမှာ အလိုလိုဖြစ်တတ်တဲ့ စိတ်ကူးသစ်တွေ၊ ပျော်ရွှင်မှုတွေကိုပါ မဆုံးရှုံးအောင် လုပ်နိုင်မလဲ? ဒီဆောင်းပါးမှာ ဒီအကြောင်းကို ကျွန်တော် စဉ်းစားပြီး အဖြေရှာကြည့်ပါမယ်။

ADHD နဲ့ စည်းကမ်းရဲ့ တိုက်ပွဲ

ADHD ရှိတဲ့သူတွေဟာ စိတ်ကူးသစ်တွေ၊ အလိုလိုဖြစ်လာတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို နှစ်သက်တတ်ကြပါတယ်။ ဒါက သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်က dopamine လို့ခေါ်တဲ့ ပျော်ရွှင်မှုခံစားရစေတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းကို အသစ်အဆန်းတွေကနေ ရှာဖွေတတ်လို့ပါ။ ဒါပေမယ့် စည်းကမ်းတကျ နေဖို့ကတော့ ဒီနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။ နေ့တိုင်း အချိန်တူထပြီး၊ အလုပ်တွေ အစီအစဉ်တကျလုပ်၊ အိပ်ချိန်ကို တသမတ်တည်းထားဖို့ ကြိုးစားရတာဟာ တစ်ခါတလေ ငြီးငွေ့စရာကောင်းတယ်လို့ ခံစားရတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် စည်းကမ်းထားဖို့ ကြိုးစားတဲ့အခါ အာရုံပျံ့လွင့်မှု၊ စိတ်ပျက်လွယ်မှု၊ ဒါမှမဟုတ် လုပ်နေကျအရာတွေကို စိတ်မဝင်စားတော့တာမျိုး ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။

ကျွန်တော်တွေးမိတာက ဒီလို စည်းကမ်းနဲ့ ADHD ရဲ့ သဘာဝက တကယ်တော့ ရန်သူတွေ မဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ကို ဟန်ချက်ညီအောင် လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင်၊ ဘဝဟာ ပိုပြီး ချောမွေ့လာနိုင်တယ်။ ဥပမာ၊ မနက်တိုင်း ထဖို့ အချိန်သတ်မှတ်ထားပေမယ့်၊ ထပြီးရင် ဘာလုပ်မယ်ဆိုတာကို နည်းနည်းလွတ်လွတ်လပ်လပ် ရွေးချယ်ခွင့်ပေးထားရင် စိတ်ဖိစီးမှု သက်သာနိုင်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

ဘာကြောင့် စည်းကမ်းက လိုအပ်တာလဲ?

ADHD ရှိတဲ့သူတွေအတွက် စည်းကမ်းက ဘာကြောင့် အရေးကြီးလဲဆိုတော့၊ ဒါဟာ အချိန်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်း၊ အာရုံစူးစိုက်မှု၊ နဲ့ စိတ်ဖိစီးမှုကို လျှော့ချပေးနိုင်လို့ပါ။ ဥပမာ၊ နေ့တိုင်း မနက် ၈ နာရီမှာ ထပြီး ကော်ဖီသောက်ရင်း တစ်နေ့တာအစီအစဉ်ကို စဉ်းစားတယ်ဆိုရင်၊ ဦးနှောက်က ဘာကနေ စရမလဲဆိုတာ သိသွားပြီး စိတ်ရှုပ်ထွေးမှု နည်းသွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလို စည်းကမ်းကို တင်းကြပ်လွန်းအောင် လုပ်လိုက်ရင်၊ ADHD ရှိတဲ့သူတွေရဲ့ တီထွင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်း၊ အလိုလိုလုပ်တတ်တဲ့ သဘာဝကို ဖိနှိပ်မိသွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဟန်ချက်ညီအောင် လုပ်ဖို့က အဓိကပါ။

ကျွန်တော့်အမြင်ကတော့ စည်းကမ်းဆိုတာ ဘဝကို ချုပ်ထားဖို့ မဟုတ်ဘဲ၊ ပိုလွတ်လပ်စွာ နေနိုင်ဖို့ ကူညီပေးတဲ့ ကိရိယာတစ်ခုလို့ မြင်သင့်တယ်။ ဥပမာ၊ အလုပ်တွေကို အချိန်မှန်လုပ်ပြီးရင်၊ ကိုယ့်စိတ်ကြိုက် အလိုလိုလုပ်ချင်တာတွေအတွက် အချိန်ပိုရလာနိုင်ပါတယ်။

ဘယ်လို ဟန်ချက်ညီအောင် လုပ်မလဲ?

ADHD နဲ့ စည်းကမ်းကို အဆင်ပြေအောင် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေဖို့ နည်းလမ်းလေးတွေ ရှိပါတယ်။ ဒီမှာ ကျွန်တော့်အကြံပြုချက်လေးတွေ—

ရိုးရှင်းတဲ့ အစီအစဉ်ကနေ စတင်ပါ - တစ်နေ့တာကို အရမ်းရှုပ်အောင် မလုပ်ပါနဲ့။ ဥပမာ၊ “မနက် ၈ နာရီထ၊ ကော်ဖီသောက်၊ ၁၀ မိနစ် အစီအစဉ်စဉ်းစား” လောက်ကနေ စလိုက်ပါ။ ဒါဆိုရင် ဖိအားမများဘဲ စည်းကမ်းကို စမ်းသုံးကြည့်လို့ ရပါတယ်။
ပျော်စရာတွေ ထည့်ထားပါ - စည်းကမ်းထဲမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဆုချတဲ့ အချိန်လေးတွေ ထည့်ထားပါ। ဥပမာ၊ အလုပ်တစ်ခုပြီးရင် သီချင်းနားထောင်တာ၊ ဂိမ်းဆော့တာလေးတွေ လုပ်ခွင့်ပေးလိုက်ပါ။ ဒါဆိုရင် ADHD ဦးနှောက်က ငြီးငွေ့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။
ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ထားပါ - အစီအစဉ်ကို တင်းကြပ်လွန်းအောင် မချမှတ်ပါနဲ့။ တစ်ခုခု မမျှော်လင့်ဘဲ ဖြစ်လာရင်၊ အဲဒီကို လိုက်ပြီး အလိုလိုလုပ်ကြည့်ဖို့ ခွင့်ပြုထားပါ။ ဥပမာ၊ မနက်စာစားဖို့ စီစဉ်ထားပေမယ့် ရုတ်တရက် သူငယ်ချင်းဆီက ဖုန်းဆက်လာရင်၊ စကားပြောဖို့ အချိန်ပေးလိုက်ပါ။
အကူအညီယူပါ - ဖုန်းထဲက သတိပေးချက်တွေ၊ မှတ်စုစာရွက်တွေ၊ ဒါမှမဟုတ် အချိန်ကိုကြည့်ဖို့ နာရီတွေကို သုံးပါ။ ADHD ရှိတဲ့သူတွေက တစ်ခါတလေ အချိန်ကို မေ့တတ်တာမို့၊ ဒီလို ကိရိယာတွေက စည်းကမ်းကို ထိန်းပေးနိုင်ပါတယ်။

ကျွန်တော်ထပ်ထည့်ချင်တာက ဒီလို စည်းကမ်းထားတဲ့အခါ ကိုယ့်ကိုယ်ကို အပြစ်မတင်ဖို့ပါ။ တစ်နေ့လုံး အစီအစဉ်မမှန်သွားရင်တောင်၊ အဲဒါကို “ပျက်သွားပြီ” လို့ မမြင်ပါနဲ့။ ADHD နဲ့ နေရတာ ပြီးပြည့်စုံဖို့ မလိုပါဘူး—အဆင်ပြေအောင် လုပ်နိုင်ဖို့ပဲ လိုတာပါ။

နိဂုံးချုပ်

ADHD ရှိတဲ့သူတွေအတွက် စည်းကမ်းတကျ နေဖို့ဆိုတာ စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုဖြစ်ပေမယ့်၊ ဒါကို ကိုယ့်ဘဝနဲ့ အံဝင်အောင် ပြောင်းလဲလိုက်မယ်ဆိုရင်၊ ဘဝဟာ ပိုပြီး ချောမွေ့လာနိုင်တယ်လို့ ကျွန်တော်ယုံကြည်ပါတယ်။ စည်းကမ်းဆိုတာ ကိုယ့်ကို ထောင်ချဖို့ မဟုတ်ဘဲ၊ ကိုယ့်ရဲ့ တီထွင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်း၊ အလိုလိုလုပ်တတ်တဲ့ သဘာဝကို ပိုထွန်းပြီး ပျော်ရွှင်စွာ သုံးလို့ရအောင် ကူညီပေးတဲ့ အရာတစ်ခုလို့ မြင်သင့်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရိုးရှင်းတဲ့ အစီအစဉ်လေးတစ်ခုနဲ့ စမ်းကြည့်ပါ—ပြီးတော့ ကိုယ့်စိတ်ကြိုက် ပျော်စရာတွေကို မမေ့ပါနဲ့။ ဘဝဟာ စည်းကမ်းတွေထဲမှာပဲ ရှင်သန်ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး—အလိုလိုဖြစ်တတ်တဲ့ အချိန်တွေလည်း ရှိသင့်ပါတယ်။