အူလမ်းကြောင်းကျန်းမာရေး - ဆေးမသုံးဘဲ ADHD ကို ကုသနည်း

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) ဆိုတာ အာရုံစူးစိုက်မှု ချို့ယွင်းပြီး တက်ကြွလွန်းတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပြီး ကလေးတွေမှာ အဖြစ်များတယ်။ ဒီဆောင်းပါးမှာ ဆေးဝါးတွေ မသုံးဘဲ အူလမ်းကြောင်းကျန်းမာရေး (gut health) ကို ပြုပြင်ပြီး ADHD လက္ခဏာတွေကို လျှော့ချနည်းကို ဖော်ပြထားတယ်။ သုတေသနတွေအရ အူထဲက ဘက်တီးရီးယားတွေက ဦးနှောက်ကျန်းမာရေးနဲ့ ဆက်စပ်နေပြီး အစားအသောက်ပြောင်းလဲမှုက ADHD ကို ထိန်းချုပ်နိုင်တယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒါဟာ မိဘတွေအတွက် သဘာဝနည်းနဲ့ ကလေးကို ကူညီဖို့ ရွေးချယ်စရာ တစ်ခုဖြစ်တယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာဆိုရင် ADHD ကို သိပ်အလေးမထားကြသေးပေမယ့် ကလေးတချို့မှာ အာရုံမစူးစိုက်တာ၊ တက်ကြွလွန်းတာမျိုး တွေ့ရတယ်။ ဆေးဝါးကုထုံးက မြို့ကြီးတွေမှာ ရှိပေမယ့် ဈေးကြီးပြီး လူတိုင်းမရတာမို့ ဒီလို အူကျန်းမာရေးကို အာရုံစိုက်တဲ့ နည်းက မြန်မာမိဘတွေအတွက် လက်တွေ့ကျနိုင်တယ်။

အူကျန်းမာရေးနဲ့ ADHD ဘယ်လိုဆက်စပ်သလဲ (How Gut Health Relates to ADHD)

အူလမ်းကြောင်းနဲ့ ဦးနှောက်ကြားမှာ ဆက်သွယ်မှု (gut-brain axis) ရှိတယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ဆိုတယ်။ အူထဲက ဘက်တီးရီးယားတွေက ဦးနှောက်ရဲ့ အာရုံကြောဓာတုပစ္စည်းတွေကို ထိခိုက်စေပြီး ADHD လက္ခဏာတွေကို ပိုဆိုးစေနိုင်တယ်။ ဥပမာ၊ အူမကျန်းမာရင် ရောင်ရမ်းမှု (inflammation) ဖြစ်ပြီး အာရုံစူးစိုက်မှု ချို့ယွင်းတာ၊ စိတ်ခံစားမှု မတည်ငြိမ်တာမျိုး ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် အူကျန်းမာရေးကို ထိန်းရင် ADHD လက္ခဏာတွေ သက်သာလာနိုင်တယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာဆိုရင် ကလေးတွေ အူမကျန်းမာတာက အစာမစင်တာ၊ အစားအသောက်မမျှတာကြောင့် ဖြစ်တတ်တယ်။ မြို့မှာ ဆီကြော်တွေ၊ အချိုတွေ များများစားပြီး ကျေးလက်မှာ အသားစာ နည်းတာကြောင့် အူဘက်တီးရီးယား မမျှတာမျိုး ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါကို ပြုပြင်ရင် ADHD လက္ခဏာတွေ သက်သာနိုင်တယ်လို့ ယူဆလို့ရတယ်။

ဆေးမသုံးဘဲ ဘယ်လိုကုသမလဲ (How to Treat ADHD Without Medication)

ADHD ကို ဆေးမသုံးဘဲ ကုဖို့ အူကျန်းမာရေးကို အာရုံစိုက်ရမယ်။ ပထမဆုံးက အစားအသောက်ပြောင်းတာပါ။ သကြားများတဲ့ အချိုရည်၊ ပြုပြင်ထားတဲ့ အစားအစာ (processed foods) တွေကို ရှောင်ပြီး ဖိုင်ဘာများတဲ့ အသီးအနှံ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ ပရိုဘိုင်အိုတစ် (probiotics) ပါတဲ့ ဒိန်ချဉ်လို အစာတွေ စားသင့်တယ်။ ဒုတိယက အူကျန်းမာဖို့ အာဟာရဓာတ်ဖြည့်စွမ်းပေးတာပါ။ ဥပမာ၊ အိုမီဂါ-၃၊ ဇင့်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်လို အာဟာရတွေက ADHD လက္ခဏာကို လျှော့ချပေးနိုင်တယ်။ နောက်တစ်ခုက အိပ်ချိန်နဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းပါ။ ကောင်းကောင်းအိပ်တာ၊ ပြင်ပမှာ လှုပ်ရှားတာက အူနဲ့ ဦးနှောက်ကို ကျန်းမာစေတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာဆိုရင် ဒိန်ချဉ်လို ပရိုဘိုင်အိုတစ်ကို အိမ်မှာ လွယ်လွယ်လုပ်လို့ရတယ်။ ဆန်ပြုတ်၊ ဟင်းချို၊ ငါးချဉ်လို မြန်မာအစားအစာတွေကလည်း အူကျန်းမာရေးကို ကူညီပေးနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် မြို့မှာ ဖုတ်ကောင်၊ ကိတ်မုန့်လို အစာတွေ စားများတာကို လျှော့ဖို့ လိုတယ်။ ကျေးလက်မှာဆိုရင် ကလေးတွေ အပြင်မှာ ကစားတာက ADHD ကို သက်သာစေနိုင်ပေမယ့် ဖုန်းသုံးချိန် များလာတာက အနှောင့်အယှက်ဖြစ်နိုင်တယ်။

ဘယ်လို အကျိုးကျေးဇူးရှိသလဲ (What Are the Benefits?)

ဆေးမသုံးဘဲ အူကျန်းမာရေးကို အာရုံစိုက်ရင် ကလေးရဲ့ ADHD လက္ခဏာတွေ သက်သာလာပြီး ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးလည်း မရှိဘူး။ ဥပမာ၊ အာရုံစူးစိုက်မှု တိုးလာတာ၊ စိတ်ခံစားမှု တည်ငြိမ်လာတာ၊ အိပ်ပျော်မှု ပိုကောင်းလာတာမျိုး ဖြစ်လာနိုင်တယ်�। ဒါ့အပြင် အူကျန်းမာရင် အစာခြေစနစ် ကောင်းလာပြီး ကိုယ်ခံအား တက်လာတာကလည်း ထပ်ဆောင်းအကျိုးကျေးဇူးပါ။ ဒီလို သဘာဝနည်းက ဆေးဝါးကုထုံးထက် ကုန်ကျစရိတ် သက်သာပြီး ရေရှည်အကျိုးရှိတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာဆိုရင် ဆေးဝါးကုတာထက် ဒီလို အစားအသောက်နဲ့ ကုတာက ပိုလွယ်ကူတယ်။ ဆေးရုံတွေမှာ ADHD ကုဖို့ ဆေးဝယ်ဖို့ ခက်ခဲပြီး ဈေးကြီးပေမယ့် ဈေးမှာ ရတဲ့ ငှက်ပျောသီး၊ သင်္ဘောသီး၊ မုန်လာဥနီလို အစာတွေက အူကျန်းမာရေးကို ကူညီပြီး ကလေးရဲ့ အာရုံစူးစိုက်မှုကို တိုးစေနိုင်တယ်။ ဒါက မြန်မာမိသားစုတွေအတွက် လက်တွေ့ကျတဲ့ နည်းလမ်းပါ။

ဘယ်လို စတင်လုပ်ဆောင်မလဲ (How to Get Started)

ဒီနည်းကို စလုပ်ဖို့ အဆင့်တွေ ရှိတယ်။ ပထမဆုံး ကလေးစားတဲ့ အစားအသောက်ကို စစ်ဆေးပြီး သကြားများတာ၊ ပြုပြင်ထားတဲ့ အစာတွေကို ဖြတ်ပစ်ရမယ်။ ပြီးရင် ဖိုင်ဘာနဲ့ ပရိုဘိုင်အိုတစ်ပါတဲ့ အစာတွေကို တစ်ပတ်ကို ၃-၄ ရက်လောက် ထည့်စားပေးလို့ရတယ်။ ဒါ့အပြင် ကလေးကို တစ်နေ့ ၇-၈ နာရီအိပ်ဖို့ စီစဉ်ပေးပြီး ပြင်ပမှာ တစ်နာရီလောက် လှုပ်ရှားခိုင်းတာကလည်း အထောက်အကူဖြစ်တယ်။ ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ပြီး အာဟာရဓာတ်ချို့တဲ့မှု ရှိမရှိ စစ်တာကလည်း ပိုကောင်းတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာဆိုရင် ဒီနည်းကို အိမ်မှာ လွယ်လွယ်စလို့ရတယ်။ ဥပမာ၊ ဆန်ပြုတ်ထဲ ဟင်းရွက်ထည့်တာ၊ ဒိန်ချဉ်ကို အိမ်မှာလုပ်ပြီး နေ့တိုင်းစားခိုင်းတာမျိုး လုပ်လို့ရတယ်။ ကျေးလက်မှာဆို ကလေးကို အိမ်အလုပ်မှာ ပါဝင်ခိုင်းတာ၊ မြို့မှာဆို ပန်းခြံထဲ လမ်းလျှောက်ခိုင်းတာက ADHD ကို သက်သာစေနိုင်တယ်။ မြန်မာမှာ ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဖို့ မလွယ်ရင် ဒီနည်းကို စမ်းသပ်လုပ်ကြည့်လို့ရတယ်။