ဆယ်ကျော်သက်တွေရဲ့ ဖုန်းစွဲလမ်းမှုကို ကူညီဖြေရှင်းပေးနည်း

ဒီနေ့ခေတ်မှာ ဆယ်ကျော်သက်တွေဟာ စမတ်ဖုန်းတွေနဲ့ မခွဲမခွာသလို ဖြစ်နေကြပါတယ်။ ဖုန်းသုံးတာက သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်လာပြီး တခါတလေ ဒီအလေ့အထက သူတို့ကို ထိန်းမရအောင် စွဲလမ်းသွားစေပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးမှာ မိဘတွေ၊ ဆရာတွေ အနေနဲ့ ဆယ်ကျော်သက်တွေရဲ့ ဖုန်းစွဲလမ်းမှုကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ပြီး သူတို့နဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ပိုမိုနီးကပ်အောင် လုပ်နိုင်မလဲ ဆိုတာကို ဆွေးနွေးသွားမှာပါ။

ဘာကြောင့် ဖုန်းစွဲလမ်းကြသလဲ? (Why Are Teens Addicted to Phones?)

ဆယ်ကျော်သက်တွေဟာ ဖုန်းကို ဆက်သွယ်ရေးအတွက်ရော၊ ဖျော်ဖြေရေးအတွက်ရော၊ စာသင်ကိစ္စတွေအတွက်ပါ သုံးကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လူမှုကွန်ရက်တွေ၊ ဂိမ်းတွေ၊ ဗီဒီယိုတွေက သူတို့ကို ဖုန်းထဲ နှစ်မြှုပ်သွားစေပါတယ်။ ဒါဟာ သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်မှာ ဒိုပါမင်း (Dopamine) ဆိုတဲ့ ပျော်ရွှင်မှုဓာတုပစ္စည်းကို ထုတ်ပေးလို့ပါ။ ဒီအရွယ်မှာ သူတို့ရဲ့ စိတ်ခံစားမှုတွေကို ထိန်းချုပ်တဲ့ ဦးနှောက်အပိုင်းက ဖွံ့ဖြိုးဆဲဖြစ်နေတော့ ဖုန်းကို အလွန်အကျွံသုံးမိတာက သူတို့အတွက် ထွက်ပေါက်တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒါကြောင့် မိဘတွေအနေနဲ့ ဒီပြဿနာကို နားလည်ပြီး သူတို့ကို ကူညီဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

ဖုန်းစွဲလမ်းမှု ဘယ်လိုသိနိုင်မလဲ? (How to Spot Phone Addiction?)

ဖုန်းစွဲလမ်းနေတယ်ဆိုတာကို သိဖို့ လက္ခဏာတချို့ကို ကြည့်လို့ရပါတယ်။ ဥပမာ - ဖုန်းကို ခဏခွဲလိုက်တဲ့အခါ စိတ်တိုတာ၊ စိုးရိမ်တာ၊ ဒါမှမဟုတ် အိပ်ချိန်ထိ ဖုန်းသုံးနေတာမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ စာသင်မှု၊ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေး၊ ဒါမှမဟုတ် မိသားစုနဲ့ အချိန်ဖြုန်းရတာတွေ ထိခိုက်လာရင် ဒါဟာ သတိပေးချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုအခါမျိုးမှာ ဒေါသထွက်တာ၊ ဆူပူတာတွေထက် သူတို့နဲ့ စိတ်ရှည်လက်ရှည် စကားပြောကြည့်တာက ပိုအဆင်ပြေပါတယ်။

ဘယ်လိုကူညီနိုင်မလဲ? (How Can We Help?)

ဆယ်ကျော်သက်တွေကို ဖုန်းစွဲလမ်းမှုကနေ ကူညီဖြေရှင်းဖို့ နည်းလမ်းတချို့ ရှိပါတယ်။ ပထမဆုံးအနေနဲ့ မိဘတွေကိုယ်တိုင် စံနမူနာပြဖို့ လိုပါတယ်။ ကိုယ်က ဖုန်းကို အချိန်တိုင်း ကြည့်နေရင် ကလေးတွေကလည်း အတုယူမှာပါ။ ဒါကြောင့် ဖုန်းမသုံးတဲ့ အချိန်တွေ - ဥပမာ ညစာစားတဲ့အချိန်၊ မိသားစုနဲ့ စကားပြောတဲ့အချိန် - ကို သတ်မှတ်ပေးပါ။ ဒုတိယအနေနဲ့ ဖုန်းသုံးချိန်ကို ကန့်သတ်ဖို့ စည်းမျဉ်းတွေ ချမှတ်ပါ။ ဒါပေမယ့် ဒါကို တင်းကြပ်လွန်းအောင် မလုပ်ဘဲ သူတို့နဲ့အတူ ဆွေးနွေးပြီး သဘောတူညီမှုရအောင် လုပ်တာ ပိုကောင်းပါတယ်။ ဥပမာ - ည ၉ နာရီကျော်ရင် ဖုန်းကို အိပ်ခန်းထဲ မယူရတာမျိုးပေါ့။

ဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်း (Rebuilding Connection)

ဖုန်းကို လျှော့သုံးဖို့ ကူညီရုံနဲ့ မလုံလောက်ပါဘူး။ သူတို့နဲ့ မိသားစုအနေနဲ့ အချိန်အတူဖြုန်းဖို့ အစီအစဉ်တွေ လုပ်ပေးပါ။ အပြင်ထွက်လည်တာ၊ ဘုတ်ဂိမ်းတွေ အတူကစားတာ၊ ဒါမှမဟုတ် ချက်ပြုတ်တာမျိုးတွေ လုပ်ကြည့်ပါ။ ဒီလိုအခါမှာ သူတို့ရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုကို နားထောင်ပြီး သူတို့ပြောချင်တာတွေကို ဝေဖန်မှုမပါဘဲ နားထောင်ပေးတာက အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါဟာ ဖုန်းထက် မိသားစုနဲ့ အချိန်ဖြုန်းတာက ပိုတန်ဖိုးရှိတယ်ဆိုတာကို သူတို့ သဘောပေါက်လာစေမှာပါ။ တခါတလေ သူတို့အနေနဲ့ ဖုန်းကို ဘာကြောင့် ဒီလောက်သုံးနေရလဲဆိုတာကို ပြောပြခွင့်ပေးတာကလည်း သူတို့ရဲ့ ခံစားချက်တွေကို နားလည်ဖို့ အထောက်အကူ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာအိမ်တွင်းမှာ ဘယ်လိုအသုံးချနိုင်မလဲ? (Applying This in Myanmar Homes)

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖုန်းသုံးစွဲမှု မြင့်တက်လာတာနဲ့အမျှ ဆယ်ကျော်သက်တွေရဲ့ ဖုန်းစွဲလမ်းမှုကလည်း ပိုများလာပါတယ်။ မိဘတွေအနေနဲ့ ဒီပြဿနာကို ကိုင်တွယ်ဖို့ ရိုးရာဓလေ့ထုံးတမ်းတွေကို အသုံးချနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ - မိသားစုနဲ့ ဘုရားသွားတာ၊ အတူတူ ဆွမ်းကပ်တာ၊ ဒါမှမဟုတ် ရိုးရာပွဲတော်တွေမှာ ပါဝင်ခိုင်းတာမျိုးတွေက သူတို့ကို ဖုန်းကနေ အာရုံလွှဲပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုမှာ မိသားစုစုပြည့်စုံစွာ စားသောက်တာကို အလေးထားတာမို့ ဒီအချိန်တွေကို ဖုန်းမပါတဲ့ အချိန်အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးတာလည်း အကျိုးရှိပါတယ်။

ဖုန်းစွဲလမ်းမှုကို ဖြေရှင်းဖို့ဆိုတာ တစ်ရက်တည်းနဲ့ ပြီးသွားမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် မိဘတွေ၊ ဆရာတွေက စိတ်ရှည်ရှည်နဲ့ သူတို့ကို နားလည်မှု၊ ချစ်ခြင်းမေတ္တာနဲ့ ချဉ်းကပ်မယ်ဆိုရင် သူတို့ဟာ ဖုန်းထက် ပိုတန်ဖိုးရှိတဲ့ ဘဝရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကို တဖြည်းဖြည်း ရှာတွေ့လာမှာပါ။ ဒါကြောင့် ဒီလိုနည်းလမ်းတွေကို စမ်းသုံးကြည့်ပြီး သားသမီးတွေနဲ့ ပိုနီးကပ်တဲ့ ဆက်ဆံရေးကို တည်ဆောက်ကြည့်ဖို့ အားပေးချင်ပါတယ်။

"